นักสื่อสารแรงงาน และประชากรกลุ่มเฉพาะ เน้นอบรมสร้างสื่องานเขียน และวีดิโอหวังสื่อสารประเด็นตนเองให้สังคมและรัฐได้รับรู้ โดยได้สื่อมวลชนกระแสหลักช่วยอบรมฝึกฝีมือ
วันอาทิตย์ที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ.2557 จัดโดย โครงการพัฒนาศักยภาพนักสื่อสารแรงงานและประชากรกลุ่มเฉพาะเพื่อการขับเคลื่อนสังคมสนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ณ ห้องประชุมศุภชัย ศรีสติ มูลนิธิพิพิธภัณฑ์แรงงานไทย
นางสาววาสนา ลำดี ผู้จัดการโครงการฯกล่าวว่า การอบรมครั้งนี้เป็นการประชุมที่เน้นการเรียนรู้ผ่านรูปแบบการอบรมในระยะเวลา 1 วัน โดยเป็นการเน้นความเข้าใจในเรื่องวิธีคิดการทำสื่อเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงเป็นประเด็นสำคัญในการอบรมครั้งนี้ โดยทีมวิทยากรกระบวนการ ได้แก่ คุณโกวิท โพธิสาร สำนักเครือข่ายสื่อพลเมือง ไทยพีบีเอส และคุณเพ็ญจันทร์ เจริญสุทธิพันธ์ ผู้สื่อข่าวบางกอกโพสต์ และคุณวิชัย นราไพบูลย์ ผู้จัดการพิพิธภัณฑ์แรงงานไทยทั้งนี้มีสื่อประกอบการอบรม และโปร์แกรมการตัดต่อวีดิโอ เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมได้รับความรู้ความเข้าใจ และสมารถนำไปปฏิบัติได้จริง ผู้เข้าร่วมการอบรม ได้แก่ นักพัฒนาองค์กรพัฒนาเอกชนที่ทำงานกับประชากรกลุ่มเฉพาะ เช่น คนไร้บ้าน แรงงานข้ามชาติ ผู้ลี้ภัย เด็กข้ามชาติ กับนักสหภาพแรงงานในองค์กรแรงงานต่างๆ รวม 30 คน สำหรับหัวข้อการอบรม คือเทคนิคการเขียนบท/เรื่องเล่าเชิงสาระคดี/การตัดต่อวีดิโอ และแบ่งกลุ่มปฏิบัติการและดูผลงานที่ผลิต และแลกเปลี่ยน
คุณโกวิท โพธิสาร สำนักเครือข่ายสื่อพลเมือง ไทยพีบีเอส ได้ชวนทบทวนความทรงจำครั้งที่ผ่านมาของการอบรมเมื่อวันที่ 26 ตุลาคม โดยสรุปจากผู้เข้าร่วม ดังนี้
ได้เรียนรู้การกำหนดประเด็น การเขียนข่าวได้ก็จะทำให้ถ่ายภาพที่ต้องการเล่าเรื่อง มีการเล่าเรื่อง แลกเปลี่ยนประสบการณ์ ต้อนไม้เล่าเรื่อง ช่วยได้ในการที่จะทำให้เราไปเล่าทุกเรื่อง ทำให้เราสามารถเลือกบางเรื่องมาเล่าให้คนฟัง คนอ่าน ใช้วิธีการเล่าเรื่องสั้นๆในเวลาที่จำกัด การเลือกมาเล่าสามารถเล่าได้บ่อยๆแบ่งการเล่า ต้นไม้เล่าเรื่องทำให้เล่าได้ตรงประเด็น
หลักการเขียนข่าวใช้ 5 W 1 H ใครทำอะไรที่ไหนเมื่อไหร่อย่างไร กับคลิบการประกาศหาเหนียวไก่หาย หลักการเล่าเรื่องต้องเล่าผ่านผู้หญิง ทำไมประเด็นผู้ชายไม่น่าสนใจ คนไร้บ้านผู้ชาย กับคนไร้บ้านผู้หญิงต่างกันอย่างไร การเล่าผ่านสัตว์ มีความเอื้ออาทร เรื่องของเซ็กส์ให้ความดึงดูดผ่านอารมณ์คนไร้บ้าน แรงงาน รปภ. แท็กซี่ หากหล่อบอกด้วย คนเร่ร่อน กรณีเรื่องทางผ่านของบีระ ว่าเขาผ่านอะไรบ้าง และเล่าผ่านเด็กผู้หญิงกลุ่มหนึ่ง ทำงานต่อได้เยอะมาก ทำให้คนที่ทำงานเรื่องคนเร่ร่อนมาคุยกัน สื่อมีหน้าที่จุดกระแสเสนอข่าวเสนอประเด็น และทำให้เกิดการพูดคุย ไปถึงการเสนอนโยบาย
การเล่าผ่านGODGET เป็นการเล่าผ่านอุปกรณ์ไฮเทค เล่าผ่านเรื่องตลก กรณีเหนียวไก่หายเป็นเรื่องตลก การเล่าผ่านเรื่องดาม่า สะเทือนอารมณ์ ต้องเศร้าให้ขาดใจ และต้องเอารูปถ่ายของคุณที่หายไปต้องเศร้าน้ำตาไหล ละครไทยมีแต่ตลบจูบวิจารณ์แต่ดู หนังเรื่องพี่มากพระโขนง เขาทุกรูปแบบ
ประเด็นมีเวลาที่ไหนไปทำงานเพื่อสร้างความเปลี่ยนแปลง? วันหยุดมี 1-2 วัน แล้วต้องอยู่การครอบครัว ต้องทำงานบ้าน เหนื่อยมากอยากพักผ่อน สรุปได้ดังนี้ ไม่มีเวลาทำงานเพราะกำลังจะประชุมใหญ่สหภาพแรงงาน ข้อเสนอก็ให้เขียนเรื่องที่ประสบมาเล่า ชอบเขียนเรื่องงบดุลค่าใช้จ่าย แต่ละวัน ทำอย่างไร? จะเขียนรายรับรายจ่ายให้เป็นข่าวได้ อาจนำรายได้ที่ไม่พอค่าใช้จ่าย เล่าเรื่องเศรษฐกิจ ไม่เที่ยวแต่เงินเหลือ 300 บาท ค่าจ้าง 300 บาทค่าใช้จ่ายมากกว่ารายได้ ก็เป็นข่าวได้
วันมีตั้ง 24 ชั่วโมง เราให้ความสำคัญกับสิ่งนี้ก็ถือว่าเป็นภารกิจที่สื่อสารเล่าเรื่องได้ หากเรื่องที่ขายไม่ได้สื่อมวลชนก็ไม่ทำ เราต้องทำเรื่องที่เราทำได้ก่อน หากอธิบายได้ก็ทำได้เลยไม่ต้องรอให้สื่อกระแสหลัก การเปิดประเทศของพม่าทำให้แรงงานไหลไปเป็นปัญหาผลกระทบให้เกิดการขาดแคลนแรงงาน
อบรมเทคนิคการการเขียนบท/เรื่องเล่าเชิงสาระคดี/และตัดต่อวีดิโอ
โดย คุณโกวิท โพธิสาร สำนักเครือข่ายสื่อพลเมือง ไทยพีบีเอส และคุณวิชัย นราไพบูลย์ ได้ร่วมกันมอบหมายงาน แบ่งกลุ่มตามกลุ่มของตนเอง ได้แก่แรงงานนอกระบบ ข้ามชาติ แรงงานกิจการยานยนต์ สภาองค์การลูกจ้าง เครื่องใช้อไฟฟ้า และคนไร้บ้าน ให้ไปถ่ายวีดิโอสัมภาษณ์ และตัดต่อวีดิโอ ถอดบทสัมภาษณ์อย่างง่าย และอย่างยากคือนำเอา 5 w1Hมาใช้ การถ่ายภาพต้องใช้กฎ 9 ช่อง ประกอบด้วยจุดตัด และเส้นสมมุติ จากนั้นก็ลงพื้นที่ทดลองปฏิบัติการ
ต่อมาช่วงบ่ายได้มีการนำคลิปเหนียวไก่ที่ถูกโขมยมาให้ดู และเปรียบเทียบกับคลิปพฤษ์ อโนเชาว์ ที่พูดถึงไฟป่ากับการจัดการป้องกันไฟ และการฉายคลิปวิดีโอนักข่าวพลเมืองเรื่องน้ำท่วม และสลัมพากัลป์ซิงค์
ผู้เข้าอบรมร่วมสรุปการเล่าเรื่อง 1 ที่มา เกิดอะไรขึ้น นำมาสู่อะไร สิ่งสำคัญที่ต้องบอกข้อมูลประมาณนี้ ขบวนการคิดเรื่อง การเขียนสคลิปไม่ได้ก็จบ คือต้องเขียนสคลิปได้ตัดต่อก็เป็นเรื่องได้เลย มีการปูเรื่องก่อน และเล่าแล้วนำไปสู่อะไร ต้องการเล่าเฉยๆหรือเล่าเพื่อนำไปสู่อะไร กรณีลุงอี้ดคนไร้บ้านที่เล่าเรื่องคนไร้บ้านที่อยู่ในสังคมนี้ควรมองอย่างไร แรงงานข้ามชาติเขาคือใครควรเล่าเรื่องหรือมองเขาอย่างไร ให้มีการร่างระดับการเล่าเรื่องมาโดยใช้เวลา 15 นาที ให้เวลา 1 ชั่วโมง
จากนั้นให้เขียนเรื่องลงโปร์แกรมเพื่อตัดต่อวีดิโอ คนละไม่เกิน 3 นาที จากที่สัมภาษณ์มา และลงพื้นที่ถ่ายทำเรื่องราวมา จากนั้นก็นำเรื่องที่ตัดต่อมาฉายดูกัน และร่วมกันวิจารณ์ชี้แนะงานที่ผลิด สิ่งที่ควรระวัง แสง การถ่ายย้อนแสง การใช้แสงไฟ เสียงรบกวนภายนอก การสัมภาษณ์คน การสื่อสารด้วยภาพ กิจกรรมที่จะเล่า การสัมภาษณ์สามารถนำภาพมาอินเสริฐภาพได้หากสัมภาษณ์ยาว
การตรวจการบ้านการเขียนข่าว และรับฟังข้อชี้แนะ
โดยคุณเพ็ญจันทร์ เจริญสุทธิพันธ์ ผู้สื่อข่าวบางกอกโพสต์ และทีมนักสื่อสารแรงงาน โดยสรุปจากการที่ได้อ่านการบ้านการเขียนข่าว พบว่ามีทั้งการรายงานข่าว ทำรายงาน และบทความเชิงสัมภาษณ์ ซึ่งมีความคบถ้วนของเนื้อหา แต่อาจต้องมีการเพิ่มเติมในส่วนของข่าวต้องเพิ่มเรื่องเนื้อบุคคลที่สัมภาษณ์ เพื่อให้เกิดความมีเสน่ห์ของข่าว ส่วนรายงานต้องนำมาปรับเพื่อให้เป็นข่าว หรือบทความก็ได้โดยมีข้อสรุปท้ายข่าว ข่าวหากต้องหาวิธีการโปรยข่าวสั้นๆเพื่อสรุปใจความ นอกจากใครทำอะไร ที่ไหน เมื่อไร และอย่างไร กรณีบทความอาจต้องเพิ่มเติมข้อมูลมากขึ้น หาแหล่งข่าวเพิ่มเติมแหล่งที่มา ส่วนของคนไร้บ้านเห็นว่าเรื่องราวน่าสนใจที่จะมาพัฒนาเป็นสื่อวีดิโอได้ เสนอพัฒนาเป็นข่าววีดิโอ
จากนั้นส่งเอกสารข่าวพร้อมข้อเสนอชี้แนะให้กลับไปปรับและส่งกลับมาเพื่อทำเป็นข่าว อีกครั้งโดยมอบหมายให้โครงการติดตามประสานงาน
กล่าวสรุปและปิดการอบรม โดยวาสนา ลำดี ผู้จัดการโครงการจากการอบรมร่วมกัน 2 ครั้ง โดยครั้งแรกเป็นการให้แนวคิดเทคนิคการเขียนข่าวและถ่ายภาพเล่าเรื่องเบื้องต้น และได้มีการมอบหมายให้กลับไปหาเรื่องมาเล่า เป็นทั้งข่าว หรือบทความตามที่อยากเล่า และได้มีการส่งงานมาเพื่อให้ตรวจ พร้อมกับภาพ และมีการคอมเม้นท์เนื้อหาเพื่อการปรับปรุงอย่างสร้างสรรค์ วันนี้อบรมและปฏิบัติการถ่ายวีดิโอสัมภาษณ์ เขียนข่าวแบบนักข่าวอ่านบทลงเสียงตัดต่อวีดิโอ และม้ว่าบางคนอุปกรณ์มีแต่อุปสรรค์อื่นด้านเทคนิคมีแต่ก็ไม่ได้สกัดกั้นการเรียนรู้ร่วมกัน ยินดีด้วยกับการที่ได้ร่วมกันสร้างผลงานออกมาหลายชิ้น และหวังว่าจะนำกลับไปปฏิบัติงานเพื่อองค์กร และข่าว บทความขอให้ช่วยส่งกลับมาให้ เพื่อนำมาสื่อสารต่อไป ทางโครงการยังมีงบบางส่วนในการสนับสนุนการผลิตชิ้นงาน และจะมีการแต่งตั้งคัดคนเข้ามาร่วมเป็นบรรณาธิการร่วมกับชุดเดิมที่ทำอยู่ก่อน เพื่อเสริมสร้างและร่วมพัฒนาสื่อสำหรับคนทุกกลุ่มร่วมกัน
นักสื่อสารแรงงาน รายงาน
