โดย พรทิพย์ ยันตะพันธ์ นักสื่อสารแรงงาน
คนไทยพลัดถิ่น หรือในสังคมเรียกอีกอย่างว่า คนไร้บ้าน หรืออีกนัยยะที่ใครหลายคนมักเข้าใจผิดเรียกคนเหล่านั้นว่า “คนจรจัด” แต่อันที่จริงแล้วเมื่อเราได้ลงไปสัมผัสชีวิตที่เรียบง่ายและดูเป็นอิสระของคนเหล่านั้นทำให้เรารู้ว่า ยังมีอาชีพอีกหลากหลายอาชีพที่คนไทยรับจ้างทำแบบที่แรงงานข้ามชาติบางคนเขาไม่ทำด้วยซ้ำไป และไม่สามารถทำได้ เช่น รับจ้างติดคุก รับจ้างบวช คนที่ขาดโอกาสทางสังคมแต่คนไทยเองกลับไม่ให้โอกาสกับคนไทยด้วยกันเอง
จากการลงพื้นที่พูดคุยกับกลุ่มคนที่เรียกตัวเองว่าเป็นคนไร้บ้าน บริเวณสนามหลวง ป้าอร (นามสมมุติ)แกเคยทำงานที่โรงงานเย็บผ้า แต่ด้วยเหตุที่บริษัทปิดกิจการ ตัวเองก็แก่แล้วยากที่โรงงานไหนๆจะรับ พอกลับไปอยู่ที่ภูมิลำเนาเดิม สามีมีภรรยาใหม่ทำให้ป้าอร ต้องหนีออกมาอยู่อย่างโดดเดี่ยว เคยเช่าห้องอยู่แต่ก็ไม่ปลอดภัย ญาติพี่น้องก็ไม่มีใครอยากคบเพราะกลัวว่า ป้าอร จะเป็นภาระที่ญาติต้องเลี้ยงดู ทุกวันนี้ป้ายังคงใช้ชีวิตอยู่แบบค่ำไหนนอนนั่น ทำอาชีพอิสระ ขายกระดาษพลาสติกตามงานวัดต่างๆ แทบจะทั่วประเทศแล้ว
ป้าอรบอกว่ามีคนช่วยป้าขายและคอยตามป้าไปแทบจะทุกที่ เอก (นามสมมุติ) ซึ่งป้าอร เมตตาเอกเหมือนลูกคนหนึ่งทั้งที่ป้าก็ไม่มีลูก เอกเป็นคนอุดร ครั้งแรกเราที่เจอที่สนามหลวง เอกดื่มเหล้าขาวตลอดเวลา ตอนแรกเขาไม่ยอมเล่าเรื่องของตัวเองให้ฟังจนกระทั่งเขาเห็นว่า เราไปคุยกับเขาแบบเป็นมิตรไม่ใช่ เทศกิจ ทหาร หรือตำรวจ ที่จะมาคอยไล่และจับกุม เอกจึงค่อยๆเล่าชีวิตเขาให้ฟัง เอกบอกว่าเขาเป็นลูกคนเดียวแม่มีสามีใหม่ เอกเลยหนีออกมาจากบ้าน แต่เอกบอกว่า “ที่หนีออกมาเพราะไม่อยากให้แม่ลำบากใจ แม่มีสามีใหม่แม่รักสามีใหม่”
เอกยอมออกมาจากบ้านเกิดเพียงเพื่อให้แม่มีความสุขไม่ต้องคิดมากเรื่องเอกกับพ่อเลี้ยง เอกเป็นคนมีบ้าน มีครอบครับ 3 คำแรกที่เอกเขียนให้เราอ่านคือ “คิดถึงแม่” พอได้เห็นสายตาที่ซื่อแววตาที่มีน้ำตาคลอ คำพูดของเอก ถ้าแม่ของเขาได้ยินแม่คงดีใจมาก เราไม่ได้ถามอะไรเขาต่อ แต่ปล่อยให้เขาเล่าให้ฟังเท่าที่เขาอยากบอกเรา เอกเล่าต่อว่า กลับไปหาแม่เวลาคิดถึงมากๆแต่พอไปเห็นแม่ยังอยู่ดีก็สบายใจ แต่เสียใจที่แม่ยังบ่นและต่อว่าเอกทำให้เอกรู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่าสำหรับคนในครอบครัวเลย เอกเลยเลือกที่จะใช้ชีวิตอยู่ไปวันๆไม่ต้องสนใจอะไรช่วยป้าอรขายของพอได้เงินซื้อข้าวกิน แต่เอกก็บอกว่าตอนนี้อยากกลับไปหาแม่แต่กลัวทำให้คนในครอบครัวอายคนกลัวแม่อายชาวบ้านที่มีลูกชายไม่เอาไหน
พูดจบเอกยิ้มและบอกเราว่า “ไม่มีใครอยากมีชีวิตแบบนี้หรอก ทุกคนย่อมมีปัญหาทุกคน แต่บางครั้งมันแค่ไม่มีโอกาสแค่นั้น”
ยังมีคนไทยที่ไร้ที่อยู่อาศัยอีกมากที่ต้องการทั้งที่อยู่และงานทำ งานอะไรก็ได้ที่ทำแล้วได้เงินเลยเพราะคนเหล่านี้เคยทำงานทั้งแบบมีนายหน้า มีนายจ้างในระบบ แต่ก็ถูกโกงค่าแรงจนหมดต้องกลายเป็นคนเร่ร่อนส่วนใหญ่จึงอยากทำงานแล้วรับเงินเลย หลายคนที่มีความคิดคล้ายกันคือ “ไม่ต้องการให้ช่วยเหลือ แต่อย่ามาจับ” ส่วนใหญ่เคยไปอยู่ในที่ที่รัฐบาลจัดให้แต่ไม่ปลอดภัยเหมือนอยู่ข้างนอก บางคนไปเก็บของเก่าแถวหมอชิตเมื่อคนในเครื่องแบบเจอบางคนโดนคนในเครื่องแบบตบด้วยด้ามปืน สิ่งที่คนไร้ที่อยู่ต้องการคือ ถ้ารัฐบาลอยากช่วยคนไทยไม่ให้เป็นพวกเร่ร่อนทำไมรัฐบาลไม่จัดฝึกอบรมอาชีพตามความถนัด แบ่งเป็นกลุ่ม เช่น เกษตรกร ช่างทำบ้าน งานฝีมือ ฯลฯและอีกมากมายที่คนเหล่านี้มีความสามารถ คนไทยไม่ได้เลือกงานอย่างที่ใครๆคิด หากแต่เขาเหล่านั้นขาดโอกาสที่ทั้งคนในสังคมและครอบครัวปิดกั้นพวกเขาไว้ รัฐบาลเปิดโอกาสให้คนต่างชาติเข้ามาทำงานในประเทศไทยได้โดยไม่จำกัดอายุ การศึกษา แต่คนไทยถูกจำกัดสิทธิในการทำงานมากมาย คนไทยไม่สนับสนุนคนชาติเดียวกัน แล้วเมื่อไหร่ประเทศไทยจะก้าวทันประเทศอื่นได้เหมือนที่ใครหลายคนอยากให้เป็น
