นักข่าวพลเมือง ตอน ที่นี่อินเดีย 1
แม้ฝนที่ตกเหนือน่านฟ้าจะทำให้มองภาพเบื้องล่างไม่ชัดนัก แต่สิ่งที่เห็นจากหน้าต่างเครื่องบิน หลังคาบ้านเรือนแน่นขนัด บอกให้เรารู้ว่ากำลังเดินทางมาถึงที่นี่แล้ว “อินเดีย” ประเทศที่มีประชากรหนาแน่นอันดับต้นๆ ของโลก ช่องว่างและความแตกต่าง ด้านเชื้อชาติ ศาสนา ภาษา วรรณะ และเศรษฐกิจ ทำให้อินเดียเป็นสังคมที่มีความซับซ้อน เราตั้งใจมาที่นี่ นอกจากเพื่อเรียนรู้ว่าคนอินเดียอยู่อย่างไรแล้ว ยังศึกษาการทำงานของขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม ว่ามีส่วนในการแก้ปัญหา และสร้างความเข้มแข็งของชุมชนขนาดใหญ่ได้อย่างไร
ที่เมืองมุมไบ เราเข้าไปที่ชุมชนดาลิด คนที่นี่จัดอยู่ในวรรณะจัณฑาลซึ่งเป็นวรรณะล่างสุดของคนอินเดีย การสัมผัส ถูกร่างกาย พูดคุยกับคนจัณฑาลก็จัดเป็นข้อห้าม ผลกระทบที่ต่อเนื่องคือคนจัณฑาลมักถูกเหยียด กดขี่ โดยเฉพาะมันเกิดขึ้นกับเด็กและผู้หญิง ดร.เอมเบกการ์ คือบุคคลที่ชาวดาลิดนับถือ เขาเป็นคนพาชาวดาลิดเปลี่ยนศาสนาจากฮินดูเป็นพุทธ เพื่อให้คนกว่า 5 แสนชีวิตหลุดพ้นจากระบบวรรณะ และสามารถเข้าถึงการรักษาพยาบาล การศึกษา และการประกอบอาชีพอย่างมีศักดิ์ศรี เราสักการะ
ดร.เอมเบกการ์ ในฐานะผู้นำทางจิตวิญญาณของชาวดาลิด รับฟังเรื่องราวการทำงานของปูชนียบุคคลแห่งดาลิด และศึกษาวิธีการทำงานเพื่อสืบทอดเจตนารมย์ของนักเคลื่อนไหวรุ่นหลัง “มาเกต ดาฮิวอร์” ผู้นำรุ่น 2 กลุ่มดาลิด เล่าให้เราฟังว่าในอดีตที่ ดร.เอมเบกการ์ ร่างรัฐธรรมนูญให้กับอินเดียนั้น ได้มีการประกันสิทธิขั้นพื้นฐานเอาไว้ เมื่อกฎหมายสมบูรณ์และถูกนำมาปรับใช้ก็มีความหวังว่าคนอินเดียจะเข้าถึงการศึกษามากขึ้นอย่างไรก็ตาม ด้วยความที่อินเดียยังถูกครอบงำโดยชนชั้นที่มีวรรณะสูง แม้จะมีกฎหมายดีเพียงใดก็ยังไม่เกิดผลเพราะไม่ได้รับการปฏิบัติ สิ่งที่ “มาเกต ดาฮิวอร์” และกลุ่มของพวกเขาทำในตอนนี้คือการเจรจากับกลุ่มผู้นำ กลุ่มรัฐบาล เพื่อให้กฎหมายได้รับการปฏิบัติ ขณะเดียวกัน การรวมกลุ่มกันของชาวดาลิดที่เปลี่ยนศาสนานั้นก็มีส่วนร่วมจัดสวัสดิการด้วยตนเอง มีการรวมกลุ่มออมทรัพย์ ที่น่าสนใจคือมีการจัดอมรมให้ความรู้ จัดการศึกษาให้เยาวชน เพื่อสร้างคนรุ่นใหม่ขึ้นมาเป็นผู้นำกลุ่ม ผ่านหลักสูตรการอบรมพัฒนา จิตสำนึก โดยใช้หลักศีลภาวนาสร้างคนให้มีสมาธิ มีสติในการทำงาน ที่สำคัญกว่านั้นคือ เมื่อเยาวชนผ่านหลักสูตรแล้วต้องกลับไปทำงานกับชุมชนของตนเอง นักเคลื่อนไหวและชาวดาลิด ยังทำงานอย่างหนักต่อเรื่องสิทธิในที่ดินและที่อยู่อาศัย คำขวัญที่ว่า “ที่ดินที่ใดเป็นของรัฐ ที่ดินนั้นเป็นของเรา” คือหัวใจของการเรียกร้องสิทธิที่อยู่อาศัย ผลคือรัฐบาลได้เข้ามาจัดสรรที่ดินบางส่วนเพื่อปลูกอาคาร พัฒนาที่อยู่อาศัย มีระบบสาธารณูปโภคขั้นพื้นฐาน มีน้ำสะอาดใช้ มีไฟฟ้าเข้าถึง และห้ามมีการซื้อขายที่อยู่อาศัย เพื่อรับประกันว่าสมาชิกของชุมชนจะมีความมั่นคงยั่งยืน นี่คือ 1 วัน ที่เราได้เรียนรู้จากการเดินทางมาชุมชนดาลิด เมืองมุมไบ
วาสนา ลำดี นักข่าวพลเมือง นักสื่อสารแรงงาน รายงานจากประเทศอินเดีย
