เขตปลอดสหภาพ ตอนที่1.สงครามจิตวิทยา

20150123_143046ภาพจากหนังสือขบวนการแรงงานสากล

โดย ยาจกมง

พี่ๆอยู่ไหนกันเนี่ย อยู่ในพื้นที่หรือเปล่า ระวังนะพี่ มันเล่นแรง” ปุ๊หนุ่มโรงงานผู้ที่เพิ่งผ่านการเหตุการณ์การชุมนุมใหญ่มาไม่นาน โทรศัพท์มาเตือนก้อน หนุ่มใหญ่มาดเซอร์วัยสี่สิบกว่าปี ผู้ซึ่งเคยช่วยเหลือปุ๊ในช่วงชุมใหญ่จนประสบผลสำเร็จในข้อเรียกร้อง น้ำเสียงของปุ๊สั่นฟังแทบไม่ได้ศัพท์ ก้อนผู้มีอาวุโสกว่าได้ตอบกลับด้วยน้ำเสียงราบเรียบ บอกให้ปุ๊ตั้งสติและค่อยๆพูด จึงได้ทราบรายละเอียดว่า นายจ้างได้ร่วมมือกับผู้มีอิทธิพลในพื้นที่ขู่บังคับให้ปุ๊และแกนนำคนอื่นๆหยุดคิดที่จะตั้งสหภาพแรงงานและให้มาบอกกับก้อนและพวกให้ออกไปจากพื้นที่นี้ซะ ไม่เช่นนั้นจะต้องลงไปนอนในโลง หลังจากวางหูจากปุ๊ ก้อนมีสีหน้ากังวลเล็กน้อยเม้มปากแน่นหลับตาครุ่นคิด ในที่สุดเขาได้ยกโทรศัพท์ขึ้นแจ้งข่าวให้ทีมงานอีกสามคนซึ่งได้แก่ ป๋ารวม ชายสูงวัยหนวดเครารุงรังผู้มากประสบการณ์ในวงการนักเคลื่อนไหวด้านแรงงาน ป้อง ศิลปินหนุ่มรุ่นราวคราวเดียวกันกับก้อนผู้มีนิสัยช่างคิดและมากด้วยความสามารถในหลากหลายด้าน และคนสุดท้าย คุ้มหนุ่มน้อยผู้ซึ่งถูกเลิกจ้างและเพิ่งเข้าทำงานเป็นนักจัดตั้งสหภาพแรงงานเป็นครั้งแรก

20150123_142615

คนงานราวหนึ่งพันห้าร้อยคน นั่งเรียงรายตามพื้นที่บริเวณรอบๆบริษัทฯผลิตชิ้นส่วนอิเล็คทรอนิคขนาดใหญ่ที่มีคนงานทั้งหมดกว่าแปดพันคน “พวกเราทำงานเพิ่มขึ้นทุกปี แต่จ่ายโบนัสพวกเรา แค่ 26วัน อ้างแต่ขาดทุน ทั้งที่งานทำเพิ่มขึ้นทุกปี ผลตอบแทนควรให้เราเยอะขึ้นด้วยใช่ไหม พี่น้อง” เสียงตะโกนปราศรัยผ่านโทรโข่งอันเล็ก ซึ่งเจ้าของเสียงเป็นเด็กหนุ่มร่างเล็กอายุไม่เกิน 30 ปี ที่อาสามาชี้แจงกับคนงานทั้งที่เขาเองไม่เคยมีประสบการณ์เช่นนี้มาก่อนเลย ปุ๊ทำงานมาเพียง 3 ปี แม้ว่าทั้งวัยวุฒิและคุณวุฒิ ของปุ๊จะดูไม่เหมาะสมกับภารกิจนี้ แต่เพราะไม่มีใครกล้าที่จะนำ ทำให้ปุ๊ต้องอาสาเข้ามาโดยมี บัญชา หนุ่มใหญ่ที่เป็นคนพื้นที่และทำงานที่บริษัทนี้มากว่า 10 ปี เป็นแกนนำหลักของการชุมนุม

แต่ด้วยที่บัญชามีอุปนิสัยค่อนข้างเงียบขรึม ไม่ค่อยพูด แต่เพราะบัญชาเป็นที่นับถือของน้องๆคนงาน เขาจึงสามารถดึงคนงานจำนวนหนึ่งมาเข้าร่วมชุมนุม แต่ด้วยบริษัทฯนี้ มีสภาพการทำงานเป็น 3 กะทำงาน 4วัน หยุด 2 วันทำให้มีวันหยุดไม่ตรงกัน ส่งผลกระทบต่อเวลาที่ให้กับครอบครัว ในขณะที่บริษัทเปิดผลิตตลอด 24 ช.ม. ได้ผลผลิตเพิ่มขึ้นทุกปี ผลประโยชน์ที่ตอบแทนคืนลูกจ้างกับไม่ขยับเพิ่มขึ้นบ้าง ประกอบกับบริษัทฯใหม่ๆที่ทำงานในลักษณะเดียวกัน และอยู่ภายในนิคมฯเดียวกันกับได้ผลตอบแทนที่มากกว่าจึงเป็นสาเหตุสำคัญของที่คนงานรวมตัวชุมนุมกันในครั้งนี้ แต่เพราะสภาพการทำงานในลักษณะดังกล่าวทำให้ส่งผลไปถึงจำนวนผู้ร่วมชุมนุมอีกด้วย

เวลาประมาณสองทุ่มป๋ารวม ก้อน มัดและคุ้ม เตรียมตัวเดินทางลงพื้นที่จังหวัดปราจีนบุรีหลังจากได้รับแจ้งจากต้นสังกัดว่า มีคนงานผละงานในนิคมอุตสาหกรรม304ซึ่งมีภาพเหตุการณ์จากเฟสบุ๊คส่งผ่านไลน์กลุ่มขององค์กร ป๋ารวมในฐานะเจ้าของรถเหยียบคันเร่งเต็มที่โดยไม่สนใจสภาพรถ เวลาไม่ถึงสองชั่วโมงจากสมุทรปราการ รถกระบะนิสสันตอนเดียวสภาพไม่ต่างจากเจ้าของรถที่ทั้งเก่าทั้งโทรม ก็มาจอดอยู่บริเวณที่ชุมนุม ชายต่างวัยสี่คนลงมาจากรถท่ามกลางสายตาผู้ชุมนุมหลายร้อยคู่ โดยเฉพาะสายตาที่ไม่เป็นมิตรจากกลุ่มคนงานที่จับกลุ่มดื่มเหล้าจนเมาได้ที่ มีบ้างที่ลุกขึ้นเต้นตามจังหวะเสียงเพลงที่เปิดจากรถยนต์ที่ถูกตกแต่งทั้งแสง สี เสียง ดังกระหึ่ม ประหนึ่งเป็นลานดิสโก้เทค ก้อนทำใจดีสู้เสือ เดินเข้าไปหาปุ๊ที่กำลังปราศรัย ท่ามกลางกลุ่มคนงานหญิงที่เกือบพันคนที่ตั้งหน้าตั้งตาฟังการปราศรัยอย่างใจจดใจจ่อ ก้อนแจ้งจุดประสงค์ที่มาในวันนี้ ในขณะที่ป๋ารวม มัดและคุ้มก็กำลังยืนคุยกับบัญชาและคนงานประมาณสามสี่คนที่อยู่ไม่ไกลจากผู้ยืนปราศรัย ไม่นานบัญชาก็เดินไปหาปุ๊ ทั้งสองกระซิบกระซาบกันก่อนที่จะที่บัญชาจะรับโทนโข่งจากปุ๊ “พวกพี่ๆมาจากสหภาพแรงงานจะมาช่วยพวกเรา

เสียงปรบมือและเสียงเฮดังลั่น” บัญชายื่นโทรโข่งให้กับก้อน น้ำเสียงที่ดังกังวานและถ้อยคำที่ปลุกเร้าของก้อนสามารถตรึงทุกสายตาให้มาอยู่ที่เขาได้ เสียงคนงานตะโกน “สู้ๆ” ดังก้องในยามค่ำคืน สลับกับเสียงด่าทอนายจ้างเล็ดลอดมาเป็นระยะ บัดนี้ชายต่างถิ่นทั้งสี่คนได้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของการชุมนุมไปแล้ว และเขากำลังเข้าควบคุมหัวใจของผู้ชุมนุมเอาไว้ได้แล้ว ในขณะที่ฝ่ายนายจ้างได้บันทึกภาพของชายผู้มาจากต่างถิ่นทั้งสี่คนไว้ทุกขณะ ป๋ารวม มัดและคุ้มยังคงเดินสอบถามข้อมูลจากคนงาน ป๋ารวมและมัดเดินเข้ามาหาก้อนก่อนที่ก้อนจะส่งโทรโข่งให้มัด ด้วยรูปร่างหน้าตาอันหล่อเหลาและสำนวนเหน็บแนม กัดจิกของมัด เรียกเสียงกรี๊ดจากบรรดาคนงานสาวน้อย สาวใหญ่ มัดชี้แจงให้คนงานตั้งตัวแทนเจรจาและล่าลายมือชื่อเพื่อทำเป็นข้อเรียกร้องให้ถูกต้องตามขั้นตอนของกฎหมาย

มันเป็นพวกนายจ้างส่งมากล่อมพวกเรา อย่าไปฟังมัน ตั้งแกนนำมาเดี๋ยวก็รับเงินหายไป ล่ารายชื่อเดี๋ยวนายจ้างก็เลิกจ้างพวกเราหมด” กลุ่มคนเมาตะโกนออกมาพร้อมเสียง”โห่ไล่

มีคนงานจำนวนหนึ่งเริ่มคล้อยตาม ตอนนี้เริ่มมีความเห็นแตกเป็นสองฝ่าย สถานการณ์เริ่มกลับมาสู่ภาวะวุ่นวายอีกครั้ง ก้อนไม่ปล่อยให้สถานการณ์บานปลาย เดินไปรับโทรโข่งจากมัดและหันกลับมองไปยังที่มาของเสียง “พี่น้องการที่ต้องทำแบบนี้เพื่อให้เข้าสู่กระบวนการเจรจา พี่น้องนั่งอยู่เฉยๆตะโกนโวยวายอย่างเดียว ไม่ไว้ใจกันอย่างนี้ไม่มีวันสำเร็จ แต่เพราะผมรู้ว่าที่พี่น้องผละงานออกมาครั้งนี้มันผิดกฎหมาย นายจ้างอาจเอาผิดพี่น้องได้พวกผมจึงรีบมา เพื่อทำให้เข้าสู่กระบวนการเจรจาและหาทางไม่ให้นายจ้างเอาผิดพี่น้องย้อนหลังได้ ไหนใครไม่เห็นด้วยจะเป็นตัวแทนเจรจาก็ได้เอาไหม” “กลุ่มคนเมายังโห่”

ก้อนพูดต่อ “ก็ถ้าไม่ไว้ใจคนอื่นทำไมไม่อาสาล่ะ มีขอเสนออะไรที่ดีกว่านี้ไหม” กลุ่มคนเมาเริ่มเงียบ “พี่น้องผมเข้าใจว่าเมื่อก่อนเคยเกิดเหตุการณ์อะไรมา พวกผมไม่ได้มีผลประโยชน์ใดๆ มาช่วยพี่น้องเพราะเรามันกรรมกรเหมือนกันและผมเองก็ไม่ได้โบนัสไปกับท่าน แต่เพื่อความสบายใจของพี่น้อง ตัวแทนจะไม่เข้าไปในบริษัทฯ แต่จะเจรจาหน้าประตูนี้ โดยผมจะพาพี่น้องร่วมรับฟังอยู่ด้านหลัง ส่วนรายชื่อเหล่านี้ไม่ต้องกลัว คนที่ต้องกลัวกว่าพี่น้องคือคนที่เป็นตัวแทนในการเจรจา ซึ่งตอนนี้มี ปุ๊ บัญชา และผึ้ง 3คน มีใครจะอาสาอีกไหม ถ้าไม่มี เป็นอันว่ามี 3 คน พี่น้องเห็นด้วยหรือไม่ ” เมื่อเสียงเป็นเอกฉันท์ ก้อนไม่รอช้าเดินนำหน้าพาคนงานไปยังประตูหน้าบริษัทฯที่มีตำรวจ ทหารและเจ้าหน้าที่จากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น อยู่ภายในบริษัทฯจำนวนมาก โดยไม่มีทีท่าสะทกสะท้านใดๆ บัดนี้ก้อนกลับมาคุมสถานการณ์ไว้ได้อีกครั้ง

ด้านผลการเจรจาไม่คืบ ฝ่ายนายจ้างยังคงถ่วงเวลา ในขณะที่คนงานอิดโรยจากการอดหนอน เวลาเช้าวันใหม่แล้ว ก้อนคิดว่าต้องยกระดับการชุมนุมเพื่อกดดันนายจ้างบ้างหลังจากให้เวลาไปพอสมควรแล้ว มัดทำหน้าที่แจ้งต่อผู้ชุมนุมให้ระดมทุนเพื่อเป็นค่าอาหาร เครื่องดื่มและเช่าเต็นท์ เวลาเพียงไม่ถึงครึ่งชั่วโมงคนงานระดมทุนได้เกือบสี่หมื่นบาท ไม่กี่อึดใจเต็นท์ก็มากางอาหารและเครื่องดื่มพร้อม การปราศรัยยังคงมีต่อเนื่อง ก้อนและมัดสลับกันปราศรัยโดยมีคุ้มคอยผลัดเปลี่ยนบ้างเพื่อหาประสบการณ์ ใกล้เที่ยงแล้ว แต่ยังไม่มีอะไรคืบหน้าแม้เจ้าหน้าที่จากกระทรวงแรงงานจะร่วมเข้าเจรจากับทางนายจ้าง ก้อนตัดสินใจตะโกนบอกผู้ชุมนุมด้วยน้ำเสียงแหบแห้งเนื่องจากใช้เสียงมาตลอดทั้งคืน “ให้พี่น้องกินข้าวดื่มน้ำให้เรียบร้อยหากนายจ้างยังถ่วงเวลาแบบนี้ เที่ยงตรง เราจะออกไปเดินเล่นให้ทั่วนิคมฯหาคนไปเตรียมซื้ออุปกรณ์สำหรับทำป้ายเราจะเดินถือป้ายเดินให้รอบนิคมฯ” เสียงเฮลั่น ขบวนผู้ชุมนุมเดินเป็นแถวยาวชูป้ายออกเดินรอบนิคมฯ304 เวลาโรงงานที่เดินผ่านต่างยกมือให้กำลังใจตลอดทาง ไม่ถึงบ่ายโมง แกนนำวิ่งมาบอกก้อนว่านายจ้างจะขอเจรจาแล้ว ก้อนประกาศให้ผู้เดินขบวนทราบ เสียงเฮลั่นดังกึกก้องไปทั่วท้องถนนภายในนิคมฯ304 ผลการเจรจาจบลงเกือบห้าโมงเย็นทุกคนจับมือกันร้องเพลงสามัคคีชุมนุม ภาพวันนั้นยังประทับใจชายต่างถิ่นทั้งสี่คน

ตึกพานิชย์สูงสองชั้นครึ่ง มีพื้นที่จอดรถด้านหน้า ชั้นล่างถูกตกแต่งให้เป็นสำนักงานและที่ประชุมชั้นบนเป็นที่พัก บัดนี้ชายต่างวัยทั้งสี่คนนั่งพูดคุยกันอยู่ชั้นล่างของสำนักงาน มีน้ำอำพันยี่ห้อดั้งเดิมของไทยเป็นอุปกรณ์ช่วยสนทนาบรรยากาศแม้จะดูไม่เคร่งเครียดมีเสียงหัวเราะเป็นระยะ แต่แววตาแต่ละคนก็ไม่อาจปกปิดความวิตกกังวลไว้ได้โดยเฉพาะคุ้มดูจะเครียดกว่าใคร ซึ่งก็ไม่อาจรอดพ้นสายตาของป๋ารวม ด้วยประสบการณ์ป๋ารวมเปิดประเด็นด้วยเรื่องที่ก้อนแจ้งทางโทรศัพท์ด้วยสีหน้าราบเรียบ “พวกเราคิดว่าใครน่าจะมีค่าหัวมากที่สุดวะ? กูว่าไอ้คุ้มว่ะ” “ทำไมป๋า” เสียงคุ้มแทรกมาทันใด “ก็มึงเงียบสุด พวกมันต้องคิดว่ามึงเป็นพวกเสนาธิการจอมวางแผน โดยมีไอ้ก้อน ไอ้มัดเป็นลูกมือคอยปราศรัยตามเกมส์ที่มึงวาง และมีกูเป็นคนขับรถแก่ๆ กูจึงปลอดภัยที่สุด” ก้อนรับลูกทันที “คุ้มกูว่าป๋าพูดถูกว่ะด้วยประสบการณ์อันยาวนานของป๋าวิเคราะห์ไม่เคยพลาด พวกนายจ้างมันไม่ค่อยสนใจพวกปราศรัยหรอก มึงน่ะน่าเป็นห่วงสุด” มัดเห็นคุ้มหน้าซีดนั่งฟังการวิเคราะห์ของรุ่นอาวุโสที่รวมหัวกันอำ จึงพูดขึ้นมาบ้าง “ไอ้คุ้มเยี่ยวจะแตกแล้วจะอำมันทำไมเนี่ยะ ถ้ากูเป็นพวกนั้นกูจะให้เก็บไอ้ก้อนคนแรกเลย ก็มันทั้งด่าทั้งขู่นายจ้างแล้วยังเสือกพาลูกจ้างเดินประจานรอบนิคมอีกไอ้คุ้มมึงจะกลัวเอี้ยอะไร เผลอๆมันนึกว่ามึงเป็นลูกจ้างมันด้วยคนเป็นพัน มันไม่เห็นมึงด้วยซ้ำมั้ง” สีหน้าคุ้มดูดีขึ้นมาทันใด จบคำมัดเสียงหัวเราะก็ดังขึ้น จากนั้นป๋ารวมจึงพูดขึ้นอีกครั้ง “อย่างไรเสียพวกเราก็อย่าประมาทและกลัวจนเกินไป ไอ้ปุ๊มันอาจจะโดนขู่มาจริงหรือไม่จริงก็ได้หรืออาจเป็นเพียงการสร้างตัวละคร มาหลอกหลอนให้พวกเราถอดใจ แต่อย่างไรเสียพวกเราควรออกนอกพื้นที่ก่อน เราขัดผลประโยชน์นายจ้างมาสามบริษัทฯแล้วนะ คนเสียผลประโยชน์มันเยอะ ปีใหม่ค่อยลงมาใหม่ แจ้งให้ผู้ใหญ่ทราบก่อน วางแผนให้รอบคอบหาทางมาเคลียร์พื้นที่ก่อน ค่อยลงมาใหม่” เวทีสนทนาสิ้นสุดลงหลังจากน้ำอำพันขวดที่สองเหลือติดก้นขวดเล็กน้อย

******************