นักวิชาการว่า ภาครัฐเองไม่สนใจที่จะสร้างกลไกในการพัฒนาสังคม การบริการสังคม ทั้งในส่วนของงบประมาณและบุคลากร หรือสร้างกลไกให้ครอบครัว ชุมชนและท้องถิ่น เสนอให้รัฐปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของรายได้กองสลาก ที่นำเงินจากการขายสลากเข้ารัฐ ได้นำเสนอแนวทางการจัดทำกฎหมาย “กองทุนภาคประชาสังคม” ที่มีรายได้จากกองสลากของรัฐ
เมื่อเวลาประมาณ09.00น.ทางสำนัก9 ได้จัดเวทีสัมมนาในหัวเรื่อง “สร้างกลไกแหล่งทุนที่ยั่งยืนสำหรับการพัฒนาโดยภาคประชาสังคม” ณ ห้อง222-223 ห้องประชุมนิทรรศการ ไบเทค บางนา กรุงเทพฯ ดำเนินรายการโดยนายวันชัย บุญประชา และ พญ.วัชรา ริ้วไพบูลย์
ดร. วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ จากสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย ได้รายงานผลการวิจัยในหัวข้อ ก้าวต่อไปของการพัฒนาประเทศ การพัฒนาสังคม
ในขณะที่รายได้ประชากรต่อหัวเพิ่มขึ้นแม้ว่ารายจ่ายในครัวเรือนจะเพิ่มขึ้น ค่าครองชีพจะสูงขึ้นแต่รายได้ต่อหัวประชากรก็ยังเพิ่มขึ้นอยู่ดีแต่ในด้านสังคมกลับถูกเปลี่ยนแปลงทั้งสภาพความเป็นอยู่ ที่ต้องแข่งขันเร่งรีบมากขึ้นทำให้คุณภาพชีวิตของประชากรลดลง ความสัมพันธ์ในครอบครัวห่างเหินกันมากขึ้น เกิดปัญหากับสังคมมากขึ้น แต่งบประมาณที่จะมาพัฒนาสังคมมีเพียง 3%ของGDPทั้งประเทศซึ่งส่วนใหญ่เป็นการใช้ไปกับการสงเคราะห์มากกว่าการนำมาพัฒนาสังคม เช่น กองทุนผู้สูงอายุ แม้งบประมาณด้านการศึกษาจะเพิ่มขึ้นแต่การใช้จ่ายส่วนใหญ่ก็ไปอยู่ในส่วนของค่าตอบแทนบุคลากร ดังนั้นจะเห็นว่ากองทุนเพื่อการพัฒนาสังคมยังไม่เพียงพอในขณะที่ภาครัฐเองยังมีรายได้จากจากสินค้าที่ทำร้ายประชาชนเช่น บุหรี่ เหล้า สลากกินแบ่งที่มีรายได้มหาศาล รายได้จากท้องถิ่นเองก็ไม่ได้เรียกเก็บเพิ่มในสถานประกอบการที่ทำร้ายสังคมเช่น ร้านเหล้า ร้านอินเตอร์เน็ต เพื่อจัดสรรไว้เป็นงบประมาณพัฒนาสังคม
จะเห็นว่า ภาครัฐเองไม่ได้สนใจที่จะสร้างกลไกในการพัฒนาสังคม การบริการสังคม ทั้งในส่วนของงบประมาณและบุคลากร ไม่มีการสร้างกลไกให้ครอบครัว ชุมชนและท้องถิ่นจัดการปัญหาของตนเอง ขาดการส่งเสริมการรวมกลุ่มของผู้ที่มีเป้าหมายในการพัฒนาสังคม สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อสภาพปัญหาทางสังคม
อาจารย์ ธันยา รุจิเสถียรทรัพย์ จากมหาวิทยาลัยศรีนครินทร์วิโรฒ ได้บรรยายเรืองการหนุนเสริมการพัฒนาโดยกองทุนของภาครัฐโดยฉายให้เห็นถึงกองทุนที่ภาครัฐจัดให้มีตามที่กฎหมายบัญญัติทั้งที่อยู่ในความรับผิดชอบของกรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลังและที่อยู่ในความรับผิดชอบของกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ซึ่งมีที่มาจากงบประมาณแผ่นดินยกเว้นกองทุนส่งเสริมคนพิการที่ได้รับการหนุนช่วยจากภาคอื่นๆ
ส่วนปัญหาและอุปสรรคต่อการหนุนเสริมการพัฒนาโดยกองทุนภาครัฐก็คือ ความล่าช้าในการดำเนินการทั้งในตัวระบบของทางราชการ การส่งโครงการล่าช้าฯลฯ การประเมินผลก็ยังไปไม่ทั่วถึง ในส่วนของเจ้าหน้าที่ก็ไม่เพียงพอ ในส่วนของงบประมาณต่างๆเช่นการจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์ก็น้อย การพัฒนา นวัตกรรมกองทุนก็มีจำกัด ดังนั้นจึงควรมีการปรับแนวทางการบริหารจัดการเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์ทางสังคม และควรหาแหล่งงบประมาณเพิ่มเติมให้กองทุน
ข้อเสนอการจัดตั้ง “กองทุนภาคประชาสังคม” โดยเครือข่ายร่วมขับเคลื่อนกองทุนภาคประชาสังคม มีวัตถุประสงค์เพื่อ การพึ่งพาตัวเองได้ของประชาชนทุกคน ลดความเหลื่อมล้ำของคนทุกกลุ่มในสังคม และลดปัญหาและผลกระทบจากการพนัน
นายไพศาล ลิ้มสถิตย์ กรรมาธิการวิสามัญศึกษาปัญหาและแนวทางการปฏิรูประบบการบริหารจัดการสลากในประเทศไทย ( 2555 – 2556)
วัตถุประสงค์ คือ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของรายได้กองสลาก ที่นำเงินจากการขายสลากเข้ารัฐ ได้นำเสนอแนวทางการจัดทำกฎหมาย “กองทุนภาคประชาสังคม” ที่มีรายได้จากกองสลากของรัฐLOTTERY เพื่อการพัฒนาสังคม กรณีศึกษาจากต่างในการใช้เงินจากสลากของรัฐ การนำเงินรายได้จากล๊อตเตอรี่มาพัฒนาสังคมในต่างประเทศ ยกตัวอย่างในประเทศอังกฤษ มีสถานะทางกฎหมายเป็นหน่วยงานของรัฐที่เป็นอิสระ รับผิดชอบการจัดสรรเงินที่ได้รับจากการจำหน่ายล๊อตเตอรี่แห่งชาติ คือ เงินกองทุน มากที่สุดคิดเป็นร้อยละ 46 – 50 ของจำนวนเงินทั้งหมดที่ได้รับจากการจัดสรรมา
– ทำให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตหรือโอกาสที่ดีมากขึ้นสามารถเข้าถึงช่องทางในการพัฒนา ปรับปรุงทักษะในการดำรงชีวิตมากขึ้น
– ชุมชนเข้มแข็งที่สามารถทำงานร่วมกันเพื่อแก้ไขประเด็นปัญหาต่างๆในชุมชนของตนได้
– โครงการที่สามารถทำให้ชุมชนสามารถเข้าถึงบริการที่จำเป็นและมีสภาพแวดล้อมที่น่าอยู่อาศัย
– มีกลุ่มคนและชุมชนที่กระตือรือร้นเพิ่มมากขึ้นและมีสุขภาวะที่ดียิ่งขึ้น
สาระสำคัญของร่าง พ.ร.บ. กองทุนภาคประชาสังคม
– กองทุนมีสถานะเป็นบุคคล ไม่เป็นส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจ มีคณะกรรมการนโยบาย และมีคณะกรรมการบริหารกองทุนที่มีความเป็นอิสระ โปร่งใส ตรวจสอบได้มีความเป็นมืออาชีพในการบริหารกองทุน
– วัตถุประสงค์กองทุนภาคประชาสังคม เพื่อสนับสนุนภาคประชาสังคม เช่น การพึ่งพาตนเอง ชุมชนเข้มแข็ง พัฒนาคุณภาพชีวิต สนับสนุนงานอาสาสมัคร
– เป้าหมายคือ ภาคประชาสังคมมีส่วนร่วมกับภาครัฐในการพัฒนาสังคมมากขึ้น
ประโยชน์ที่จะได้รับจากการเสนอร่างกฎหมาย
1.เพื่อแก้ไขปัญหาการบูรณาการของกองทุนต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาสังคมในหน่วยงานของรัฐต่างๆ
2.ลดภาระงบประมาณด้านสังคมของหน่วยงานต่างๆ และแก้ปัญหาการจัดสรรงบประมาณที่ไม่เพียงพอ
3.เป็นแหล่งรายได้ของกองทุนด้านสังคมที่มีกฎหมายจัดตั้งในปัจจุบันไม่ทำให้เกิดภาระงบประมาณแผ่นดินและช่วยเพิ่มประสิทธิผลและประสิทธิภาพของกองทุนต่างๆ
4.เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนและแก้ปัญหาสังคมด้านต่างๆ
5.ลดแก้ปัญหาสังคมในกลุ่มประชากรที่มีความเปราะบางและแก้ไขปัญหาสังคมเชิงประเด็นที่มีความซับซ้อน
6. เพิ่มการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาสังคม โดยเฉพาะการสนับสนุนองค์กรสาธารณประโยชน์ภาคประชาสังคม ประชาชนในชุมชนท้องถิ่นให้มีส่วนร่วมในการป้องกันแก้ไขปัญหาในพื้นทีของตนด้วยตนเอง
7. ปรับเปลี่ยนแนวทางการพัฒนาสังคม ทำให้เกิดรูปแบบใหม่ๆ เน้นการทำงานเชิงรุกเพื่อป้องกันปัญหามากกว่าการแก้ปัญหา
8. ลดผลกระทบด้านลบทางสังคมที่เกิดจากการพนันถูกกฎหมายและการพนันผิดกฎหมาย
นายสรรพสิทธิ์ คุมพ์ประพันธ์
ทำไมภาคประชาสังคม ต้องสนใจกองทุนภาคประชาสังคม
การคลังของรัฐในปัจจุบันเป็นรูปแบบประชาธิปไตยทางอ้อม เพราะประชาชนมีส่วนในการร่วมกำหนดทิศทางการพัฒนาของประเทศได้อย่างจำกัด อำนาจของประชาชนดูคล้ายจะมีเพียงการเลือกตั้ง เพื่อให้ผู้แทนกำหนดทิศทางการพัฒนามาจากข้างบน แต่ความต้องการของประชาชนที่แท้จริง หรือผลกระทบที่พวกเขาได้รับ ยังมีช่องทางส่งเสียงอย่างจำกัด
ประชาธิปไตย ที่คนส่วนใหญ่บอกว่าประชาธิปไตย คือการเลือกตั้งแต่ผมมองว่าประชาธิปไตยไม่ใช่การเลือกตั้ง ประชาธิปไตย หมายถึงสิ่งที่ประชาชนร่วมกำหนด สิ่งที่เราต้องการไม่ใช่ให้ สส.มาเป็นผู้กำหนดชีวิตเรา การที่เราเลือกตั้งผู้แทนเข้าไปเขาไม่ได้เข้าไปทำเพื่อประโยชน์สุขของประชาชน กำหนดทิศทางการพัฒนาจากข้างบน โครงสร้างงบประมาณแผ่นดินส่วนใหญ่เป็นเรื่องเศรษฐกิจ ไม่ได้พูดถึงการพัฒนาสังคม การกู้เงิน 2.2 ล้านล้านบาท เงินส่วนใหญ่เอาไปทำอะไร อ้างว่ากู้มาเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ แต่หากเข้าไปดูจะเห็นว่านำไปปรับปรุงการคมนาคม สร้างรถไฟฟ้า แต่ไม่ได้นำมาเพื่อพัฒนาสังคมให้ประชาชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แนวโน้มการใช้งบประมาณของรัฐมุ่งสร้างเศรษฐกิจ หรือชีวิตที่ยั่งยืน
กลไกอย่าง กองทุนภาคประชาสังคม จะสนับสนุนให้ภาคประชาชนมีความเชื่อมั่นในพลังของตนเองที่มีส่วนร่วมสร้าง และพัฒนาสังคม
– ประชาชนได้ร่วมกำหนดทิศทางการพัฒนาตามความต้องการจริง
– เปิดพื้นที่ให้ภาคประชาสังคมทำโครงการเอง เสริมสร้างความเข้มแข็งและการมีส่วนร่วม
– มีกลไกสนับสนุนทางการคลังทำให้เกิดความยั่งยืน
กองทุนนี้ประชาชนต้องร่วมกำหนด เพื่อชีวิตที่เป็นของทุกคนและประชาธิปไตยทางตรงอย่างแท้จริง ต้องร่วมกันสร้างและเริ่มที่ตัวเราเอง
จากนั้นได้มีการเปิดเวทีให้ผู้เข้าร่วมซักถาม แลกเปลี่ยน
นางวันเพ็ญ จำปาจีน แรงงานนนอกระบบ กล่าวจากการศึกษากองทุนต่างๆ ที่มีงบประมาณลงไปถึงประชาชน สอนให้ประชาชนเป็นหนี้ว่าต้องรวมกลุ่มกันมากู้ 4 -5 คน ถึงจะให้กู้ แต่ไม่ได้สอนให้ประชาชนสร้างอาชีพเพื่อการใช้หนี้ ให้เงินมาเพื่อเป็นฐานเสียงของตนเอง อย่างกองทุนสตรียังมองว่าเป็นการละลายเงินไปเปล่าๆ กู้ไปแล้วก็นำไปใช้ไม่เกิดประโยชน์ พอถึงเวลาใช้หนี้ไม่มีเงินคืนให้ สวัสดิการของมนุษย์ทำไมต้องมีคำว่ากำไร ขาดทุน ให้มาและสร้างกองทุนเพื่อสวัสดิการของประชาชนมาได้หรือ
นางปรียานุช กระบวนการมีส่วนร่วมเงินกองทุนต้องมีกระบวนการมีส่วนร่วมมากพอสมควร การทำงานที่ผ่านมาก็มีบทเรียนมามากมาย ต้องหันมาดูบทเรียนที่เกิดขึ้นด้วยเหมือนกัน กองทุนที่มีมากมายที่ลงไปตามหมู่บ้านก็ทำให้เกิดปัญหาคอรัปชั่น คนในชุมชนก็มีปัญหาขัดแย้งกัน
นายธิรากร มณีรัตน์ การคิดกองทุนภาคประชาสังคมทำให้มีความหวังโดยแบ่งเป็น ๓ ส่วน แต่คิดว่าควรรวมกันให้เหลือ 2 กองทุน ส่วนสำคัญของร่าง พ.ร.บ. เรื่องคณะกรรมการควรมีภาคประชาชนเข้าไปมีส่วนร่วมในการคิดและตัดสินใจ
นายทวีป กาญจนวงค์ ประธานมูลนิธิพิพิธภัณฑ์แรงงานไทยกล่าวว่า รัฐบาลไม่ให้ความสำคัญเรื่องชราภาพกกับผู้สูงอายุเท่าไร โดยเฉพาะกองทุนชราภาพรรัฐบาลไม่ยอมจ่าย กองทุนการออมเราต้องช่วยกันผลักดันให้ประสบความสำเร็จให้ได้ พ.ร.บ.เข้าชื่อของภาคประชาชน ทำไมรัฐบาลไม่ให้ผ่าน อย่างกฎหมายประกันสังคมที่รัฐบาลคว่ำกลางสภาไม่รับร่างกฎหมาย
นางอรนุช เลิศตนดิลก มีความเชื่อมั่นในกองทุนเพราะทำอยู่หลายกองทุนซึ่งเป็นสิ่งที่ดี การทำงานกลุ่มอาสาสมัครเข้าใจว่าเป็นงานอาสาแต่ทุกคนก็ต้องกินต้องใช้อยากให้มีกองทุนรองรับคนทำงานด้วย เพราะตอนนี้คนที่เคยทำงานไม่มีรายได้ก็อยู่ไม่ได้ ออกไปขายเหล้า ขายบุหรี่ฯลฯ
นายแพทย์บรรลุ ศิริพานิชย์ กล่าวว่า การฟังจากอาจารย์วรวรรณ เศรษฐกิจดีขึ้น แต่สังคมแย่ ผมคิดว่าเศรษฐกิจกระจุกเงินเลยไม่กระจาย 0.2 คนมองเงินก้อนใหญ่ กองทุนที่เราคิดไม่มีใครปฏิเสธหรือต่อต้านแต่เราต้องมาช่วยกันจุดเทียนให้สว่างไสวดีกว่า บริหารจัดการดี ต้องมีทุน ต้องมีคุณธรรม ตอนนี้โลกอยู่ในระบบทุนนิยม
-คนรวยได้เปรียบคนจน
-คนฉลาดได้เปรียบคนโง่
-คนแข็งแรงได้เปรียบคนอ่อนแอ
นี่แหละระบบทุนนิยม ท่ามกลางความได้เปรียบยังเอาเปรียบเขา เรียกกว่าคนไม่มีคุณธรรม เราทุกคนเห็นพ้องต้องกันว่ากองทุนนี้ต้องทำให้ถูกต้องตามกฎหมาย และร่วมกันสนับสนุนเพื่อจะได้มีทุน
เนื่องจากตนเป็นผู้สูงอายุ มี 3 ข้อ คือ สุขภาพไม่ดี จน เหงา สุขภาพไม่ดีเพราะจน เมื่อจนจึงไม่มีเพื่อน เมื่อไม่มีเพื่อนก็เลยเหงา
นักสื่อสารแรงงาน รายงาน
